Er bestaat een grote wens om speelplaatsen uitdagender en avontuurlijker te maken. Bovendien krijgen scholen op deze wijze meer ruimte voor buitenlessen. Ook hecht men steeds meer waarde aan klimaatmitigatie en -adaptatie. De tegels eruit en groen erin, waardoor de speelplaatsen worden vergroend en het regenwater wordt gebufferd.

We helpen jullie graag verder met het realiseren van die plannen en het vinden van de snelste financieringskanalen.

Waarom ontharden?

De bodem en de open ruimte vervullen veel functies die het ecologisch evenwicht in stand te houden. Als een verharding de bodem afdicht, gaan al die functies verloren.  

Verharden vermijden is altijd beter dan gekoppeld bouwen en later ontharden, of zelfs actief ontharden: niet-bouwen of niet-verharden verstoort de bodem en de andere ecosystemen niet.  

In het kader van de klimaatverandering willen we de functies van de bodem en de open ruimte behouden door onze bodem zo weinig mogelijk af te dichten. Ontharden pakt vele uitdagingen tegelijk aan en dat maakt het heel bijzonder.

Lees meer op "Vlaanderen breekt uit!" of op de website Blauwgroen Vlaanderen van Aquafin en Vlario. Bekijk het filmpje van "Hier dringt het door" en een ander dat we maakten voor het stadsspel van Join For Water "Where is the Water", over wat Leuven onderneemt op verschillende vlakken rond het thema water. Verschillende scholen namen ook deel aan het burgerwetenschapsproject Curieuzeneuzen. Ook hier vind je heel veel interessante achtergrondinfo en de conclusies van het onderzoek.

Tenslotte kan je hier prachtige fiches met eenvoudige tips checken - ook voor thuis. Met dank aan KUL en het LIFE PACT-project.

Waarom vergroenen?

Een groene speelplaats biedt enorm veel motorische en geestelijke voordelen. Heel wat wetenschappelijke studies wijzen op het belang van natuur in de schoolomgeving, zowel voor de ontwikkeling van de leerlingen in het algemeen als voor hun milieugedrag.

Veel kinderen en jongeren lijden aan een ‘natuurtekort-stoornis’. Een avontuurlijke en natuurrijke speelplaats biedt tal van positieve effecten: minder ongelukken, meer speelkansen, minder negatief gedrag zoals pesten, … Het stimuleert kinderen om meer te bewegen en het bevordert hun motorische ontwikkeling, de kinderen vinden de school leuker, ze voelen zich beter in hun vel, hebben meer vriendjes, er wordt minder ruzie gemaakt en minder gepest. Indirect draagt het ook bij tot een verbetering van de concentratie.

Klimaatmitigatie: CO₂-opname door bomen, struiken en andere groenvormen, bij groendak: verbetering van de dakisolatie.

Klimaatadaptatie: meer schaduw bij aanplant van bomen en struiken, meer afkoeling van gebouwen bij gevelgroen, meer kansen voor waterinfiltratie bij ontharding.

1. Droom en zoek hulp

Denk na met leerlingen, het team en ouders hoe je de biodiversiteit kan verhogen op je speelplaats of andere plaatsen op je terrein (dak, terrassen, achterhoekjes, straatzijde, ...). Je laat je voor grotere projecten best bijstaan via externe expertise.

2. Schrijf een plan met visie

Voor een totaalproject:

2.1. ontwikkel eerst een visie- en beleidsplan voor het gebruik van  de buitenruimte.

2.2. Maak vervolgens:

• een ruimtelijk plan
• een beplantings- en beheerplan
• een meetstaat en begroting
• een waterhuishoudingsplan
  

Hulpmiddelen voor grote projecten

• stappenplan
• Pimp je speelplaats
• Formulier pre-analyse
• Kris van GoodPlanet ontwikkelde speciaal twee stroomdiagrammen om je te helpen bij het kiezen van groenvormen: eentje voor de open ruimte (lagere begroeiing waar je overheen kijkt) en eentje voor de gesloten ruimte (hogere begroeiing waar je tegen aankijkt / geeft schaduw).

Heb je wel heel weinig plaats?

• Ga voor minibiotopen met miniplanten. Inspiratie vind je op de website ‘Het kandelaartje’.
• Zie ook: fiches insectentuin en kringlooptuin.

3. Denk goed na over de beplanting en de plaatsing van de speelzones

• Kies voor beplanting die past bij de plek waar het moet komen. Een standplaatsonderzoek kan je samen met leerlingen doen.
• Ga voor inheemse of insectenvriendelijke planten.
• Zorg ervoor dat het hele jaar iets te beleven valt en houd rekening met vakantieperiodes.
• Kies voor onderhoudsvriendelijke planten.
• Let op met giftige planten.

Welke planten zijn giftig? - Antigifcentrum

Soorten giftige planten voor mensen - Tuinadvies

4. Geef uitdaging en veiligheid een plaats

• Contacteer ons voor begeleiding op maat. We komen graag langs met een delegatie vanuit de stad, samen met de collega's van MOS.
  
• Contacteer de studiedienst van de Leuvense Groendienst voor specifieke vragen over beplanting.
• Bekijk het aanbod van Speelmakers of MOEV.
  
• Check deze heel interessante lijst voor aannemers en tuinarchitecten verbonden aan de Green Deal Natuurlijke Tuinen.

Je kan subsidies aanvragen via verschillende kanalen.

A. Groenplaats (stad Leuven)

Groenplaats ondersteunt jouw project met 2 subsidies die je kan combineren:

1. Tussenkomst in de kosten van een tuin- of landschapsarchitect voor hulp bij het ontwerp en de opvolging van het project
   Heb je ideeën voor de vergroening van de speelplaats, maar krijg je ze niet op papier? Dien dan een aanvraag in voor ondersteuning door een tuin- of landschapsarchitect. De architect helpt jullie om een definitief ontwerp uit te werken en begeleidt de werf. De toelage bedraagt 100% van de kosten (maximaal € 8000).
    
2. Tussenkomst in de kosten van de realisatie van het project
   Zijn jullie er in geslaagd een plan uit te werken, maar ontbreekt het budget om dit uit te voeren? Dan kan je hiervoor een toelage aanvragen.
   De toelage bedraagt 100% van de kosten.

>>> maximaal € 6000 voor scholen die hun buitenruimte openstellen buiten de schooluren

>>> maximaal € 3000 voor scholen die buitenruimte niet openstellen buiten de schooluren

OPENSTELLING

>>> Maximale openstelling:

Tijdens de maanden oktober, november, december, januari, februari en maart:

Op maandag, dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag: uiterlijk 30 minuten na sluiting van de school tot 18:00 (indien opvang op school, valt dit weg)

Op zaterdag, zondag, feestdagen en tijdens schoolvakanties is het speelgroen publiek toegankelijk vanaf 08:00 uur tot 18:00

Tijdens de maanden april, mei , juni; juli, augustus en september: pp maandag, dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag: uiterlijk 30 minuten na sluiting van de school tot 21:00 (of uiterlijk 30 minuten na sluiting opvang)

Op zaterdag, zondag, feestdagen en tijdens schoolvakanties is het speelgroen publiek toegankelijk vanaf 08:00 uur tot 21:00

>>> Openstelling op schoolvrije dagen:

Partijen komen overeen dat het speelgroen, dat tijdens de schooluren dienst doet als speelplaats, buiten de schooltijd open te stellen als publiek en toegankelijk speelgroen op zaterdag, zondag, feestdagen en tijdens schoolvakanties.

De openingsuren zijn de volgende:

• Tijdens de maanden oktober, november, december, januari, februari en maart vanaf 08:00 uur tot 18:00
• Tijdens de maanden april, mei , juni; juli, augustus en september vanaf 08:00 uur tot 21:00
  

>>> Periodieke openstelling:

Partijen komen overeen dat het speelgroen, dat tijdens de schooluren dienst doet als speelplaats, buiten de schooltijd open te stellen als publiek en toegankelijk speelgroen op elke eerste zondag (dag naar keuze te kiezen) van de maand en tijdens de zomervakantie.

De openingsuren zijn de volgende:

• Tijdens de maanden oktober, november, december, januari, februari en maart vanaf 08:00 uur tot 18:00
• Tijdens de maanden april, mei , juni; juli, augustus en september vanaf 08:00 uur tot 21:00
  

AFSPRAKEN I.V.M. ONDERHOUD

De Stad Leuven staat op eigen kosten in voor het regulier onderhoud van het speelgroen. Onder dit onderhoud wordt verstaan:

• Onderhoud van de speeltoestellen. Zijn daarin inbegrepen: periodiek onderhoud evenals noodzakelijke tussentijdse herstellingen;
• Het stelselmatig verwijderen van graffiti in het speelgroen en op de gebouwen die het speelgroen omsluiten
• Twee maal per jaar groenonderhoud van het speelgroen. Zijn daarin inbegrepen:
  
  - Maaien van alle grasvegetaties;
  - Onderhouden van de heestermassieven;
  - Het scheren van de hagen;
  - Het deskundig onderhouden van bomen.

De Stad Leuven is niet verantwoordelijk voor:

- Het onderhoud van de verharde zones

- Het onderhoud van het hekwerk

- Het onderhoud van de verlichting en andere beveiliging van het gebouw.

B. Natuur op School (provincie)

Registreer als MOS-school bij de provincie en vraag een subsidie aan.

Vlaams-Brabantse MOS-school en op zoek naar extra middelen om de speelplaats te vergroenen? Met de subsidie Natuur Op School wil de provincie Vlaams-Brabant scholen stimuleren tot de uitvoering van natuurprojecten die het schooldomein biodiverser maken en ook op educatief vlak een meerwaarde bieden.

Doelgroep: (vestigingen van) MOS-scholen uit de provincie Vlaams-Brabant

C. Kom op voor je wijk

Bedenk samen met jullie buren een tof idee voor je buurt en bezorg het ons.

Met 'Kom op voor je wijk' steunt de stad je financieel en materieel.

Kies uit 3 formules:

>>> Creëer: realiseer een idee

>>> Doe mee: teken in op een kant-en-klaar aanbod

>>> Experimenteer: test een idee uit

D. Ook Cera ondersteunt maatschappelijke projecten

Bij de lokale adviesraden kan je als school of vereniging projectsteun aanvragen. Een buitenklas, een opberghok of waterpoel op de speelplaats, een project met de jeugdvereniging uit de buurt ... zijn voorbeelden die in aanmerking kunnen komen. Driemaal per jaar kan je een project indienen.

E. AGION: Tweede oproep naschools openstellen van sport- en bewegingsinfrastructuur

Na een succesvolle eerste oproep lanceren AGION en Sport Vlaanderen op 11 maart 2022 een tweede oproep voor de indiening van projectvoorstellen voor het naschools openstellen van sport- en bewegingsinfrastructuur.

In 2021 kende AGION meer dan 4 miljoen euro toe aan 37 scholen in het gesubsidieerd onderwijs. Ook het GO! verdeelde ruim 2,5 miljoen euro binnen het gemeenschapsonderwijs.

Dit jaar slaan AGION en Sport Vlaanderen opnieuw de handen in elkaar om meer dan 3 miljoen euro subsidie te verlenen voor het gesubsidieerd leerplichtonderwijs (kleuter-, lager-, basis- of secundair onderwijs).

Elke inrichtende macht uit het gesubsidieerd leerplichtonderwijs die wil investeren in het naschools openstellen van sport- en bewegingsinfrastructuur of het vergroenen van buitenspeelruimtes kan zich tot en met 30 juni 2022 kandidaat stellen om hiervoor subsidie te verkrijgen.

De oproep is voorzien in de conceptnota Masterplan Scholenbouw 2.0. In totaal is er voor alle onderwijsnetten 10 miljoen euro beschikbaar, gespreid over 2021 en 2022.

Deze oproep is gelijkaardig aan de eerste oproep Naschools openstellen van sport- en bewegingsinfrastructuur uit 2021.

Lees in deze rubriek de modaliteiten van deze nieuwe oproep.

• de algemene voorwaarden
• de selectie
• de betalingsmodaliteiten